Jean Paul Sartres stokpaardjes

gedegen bereden

Door Nicole Beaujean

De titel klinkt als het be­gin van een misdaadro­man: Georgia, 1953. Er is ook daadwerkelijk sprake van een moord, hoewel reeds gepleegd als het toneelstuk aanvangt.

We bevinden ons ruim een uur in de kamer van prostituee Lizzy, in een klein stadje in het zuiden van de Verenigde Staten. Lizzy was ge­tuige van deze moord en de moor­denaar en zijn invloedrijke familie hebben er belang bij dat zij een valse getuigenverklaring aflegt. Daartoe wordt geen middel geschuwd: seksuele betrekkingen, geld, emotionele chantage. Met haar heldere stem en open gezicht geeft Brit Vreenegoor uitstekend gestalte aan de naïeve lichtekooi.

Georgia '53 is gebaseerd op het toneelstuk La Putain Respectueuse: (De respectabele Hoer) van Jean Paul Sartre. Sartre pleegde verzet tegen burgerlijkheid, vooroordelen en onverschilligheid; net als Voltai­re en Zola kwam hij met woord en daad op voor de zwakken in de maatschappij: negers, homoseksuelen ­en hoeren.

Uitspraken als 'Negers zijn de dui­vel' en 'Een neger heeft altijd iets gedaan' verwijzen naar rassenhaat en discriminatie, destijds aan de or­de van de dag. Nog talrijker zijn Sartres verwijzingen naar God en de bijbel: de slang rond de pols van Lizzy, het schuldgevoel en de seksuele frustratie waar de moordenaar mee kampt.

Jean Paul Sartre berijdt zijn stok­paardjes vrijheid, atheïsme, huma­nisme en eigen verantwoordelijk­heid hartstochtelijk en de cast in 't Hof weet daar aardig raad mee. Jammer dat duizendpoot Joop van der Linden de klucht aan zijn kont heeft hangen; zelfs zijn kleine rol als politierechercheur krijgt daar­door iets karikaturaals. Van der Linden tekende overigens voor toneelbewerking, regie én decor; voorwaar een prestatie van for­maat.

Noemenswaardig zijn de fraaie kostuums en rekwisieten uit de ja­ren vijftig, tot en met de antieke stofzuiger aan toe. Ook licht- en geluidseffecten zijn van professione­le kwaliteit.

In combinatie met de eeuwigheids­waarde en stem van Ray Charles' beleefde het premièrepubliek zater­dag een aangename toneelavond met verrassende ontknoping.

GEORGIA ‘53

Tekst: Jean-Paul Sartre  (Eerbiedwaardige Lichtekooi)

Spel: Brit Vreenegoor, Joop van der Linden, Jochem de Rooi, Jan Verhoeven en Frank Vrede.

Regie, bewerking en decor; Joop van der Linden.

Première 26 augustus 2011