Recensie Arnhemse Courant

Het Hof met “Terug naar Matmata":

Meeslepende zwanezang van artiestenpaar

 

door Maarten van Oosterhout

 

ARNHEM - Theatergroep Het Hof is niet meer. Dat wil zeggen, tot 20 juni spelen ze nog (behalve zondag en maandag) hun laatste produktie „Terug naar Matmata" in de oude foyer van de Stads­schouwburg in Arnhem. Een pro­ject, waarmee het gezelschap weer naar de oorsprong is teruggekeerd: de oprichters van Het Hof; Joop van der Linden en Ruurt de Maes­schalck zingen er hun zwanezang in.

 

Zoals de voorstelling- er zater­dagavond uitzag, moet het publiek binnen het kader van dit gezel­schap afscheid nemen van een ini­tiatief, dat in de voorgaande zes produkties heeft getoond het ad­hoc karakter achter zich gelaten te hebben en nu op een punt te zijn aangeland, waarop programma­tisch misschien een bepaalde lijn doorgetrokken zou kunnen wor­den.

Omdat de provincie Gelderland niet bereid was subsidie te geven voor meer dan twee projecten, heeft het gezelschap besloten er een streep onder te zetten. Joop van der Linden („Je wordt zo moe van dat eeuwige zeuren om geld") vertrekt naar Munchen om daar de theaterwereld te gaan verkennen.

 

Tunesie

 

„Terug naar Matmata" is ont­staan tijdens een verblijf van beide acteurs in Tunesie, -om nieuwe ideeen op te doen. In hun program­ma schrijven ze, dat het om twee mannen gaat, „ooit samen op weg om de wereld te veroveren. Om de een of andere reden vertrok de een en keert na lange tijd weer terug". Die ontmoeting heeft plaats mid­den in de woestijn, waar de bescha­ving in de vorm van een ververwij­derde bushalte en het af en aan rijden van bussen met toeristen om de hoek kijkt. Verder zijn de twee mannen, juist door het isolement van die woestijn, op zichzelf terug­geworpen en op wat ze via zichzelf aan de ander kunnen overbrengen:

In dit geval is daarbij het belang­rijkste handvat de taal. Joop van der Linden en Ruurt Maesschalck hanteren voornamelijk de taal en het ritme daarvan; waarmee ze keer op keer in flarden herinnerin­gen en toekomstverwachtingen de degens kruisen. Belangrijk ele­ment is daarbij, dat de een blank, de ander zwart is, waardoor er in flitsen machtsverhoudingen mee­spelen, die worden ' omgekeerd, zich spiegelen en weer in hun oorspronkelijke wankele evenwicht te­rugkeren.

Het ritme van de taal wordt in deze voorstelling ondersteund door het ritme van de muziek: de bon­go's en het drumstel ' waarmee de imposante leegheid van de woes­tijn en de zinderende hitte, waar­door beide acteurs kennelijk bij­zonder zijn gefascineerd tijdens hun bezoek aan Tunesie en waar­naar ze, getuige de titel van het stuk, naar terugverlangen, een ex­tra dimensie krijgen.

 

Opvallend

 

Opvallend in deze voorstelling is, dat de komische elementen ook werkelijk komisch zijn, maar tege­lijkertijd weer een extra facet in de relatie tussen die twee mannen laat zien. De lach geeft evenveel spanning als bijvoorbeeld de geweldsscène of de revuesketch , die los van het verhaal in een vervreemdend spotje worden gezet. Daarnaast is het bezoek van de Amerikaanse toeristen aan de grotwoningen in de woestijn een aardig intermezzo, waarmee die uitgestrekte een­zaamheid en de grootheid van de woestijn door de binnendringende beschaving weer wordt gerelati­veerd.

Het gevaar is groot, dat je achter een dergelijke, voornamelijk op taal gebaseerde opzet veel meer gaat zoeken dan er in werkelijk­heid aan de hand is, en ik denk niet dat dit de bedoeling van de acteurs was. Er is in het stuk sprake van een vrouw, die steeds maar slaapt, en die kennelijk een van de oorza­ken is, waarom de beide mannen elkaar weer opzoeken. Gesugge­reerd wordt dat ze vermoord zou zijn, waneer bebloede flarden van kleren uit de bakken worden getrokken, waarin natte augurken worden gekweekt. Maar het is niet meer dan het begin van een span­ningsboog, die de acteurs aangrij­pen om weer iets nieuws op het to­neel te laten gebeuren.

In „Terug naar Matmata" ge­beurt veel geloof- en ongeloof­waardigs en in een hoog tempo, wat de belangrijke kracht van de voorstelling is. Voeg daarbij twee acteurs die met een duidelijk zicht­bare verbazing over wat er tussen mensen kan gebeuren en met een feilloos gevoel voor theater van de ene situatie in de andere rollen en de werkelijkheid naar hun hand zetten, dan is het eens te meer doodzonde dat deze acteurs hun heil elders moeten zoeken.

Tot en met 20 juni is er dus nog gelegenheid „Terug naar Matma­ta" in de foyer van de Arnhemse schouwburg te zien. Wees er tijdig bij, want het aantal plaatsen voor deze voorstelling, die een grote belangstelling verdient, is beperkt.

 

 

 

 

- - - - - - - - - - - - - - - - -

 

Recensie De Gelderlander

Matmata,

prettige spanning

‘Terug naar Matmata' van en door Theatergroep Het Hof. Spelers: Ruurt de Maesschalck en Joop van der Linden. Speladviezen: My­randa Jongeling. Premiere: gis­teravond Oude Foyer Schouwburg Arnhem. Nog te zien: t/m 20 juni (met uitzondering van zondagen en maandagen) om 20.30 uur in de Oude Foyer.

 

Door Suzanne Hoenderdaal

 

Op een berg zit een kluize­naar in monnikspij. Door de woestijn, aan de voet van de berg, komt een dorstige Ara­bier aangesloft.

De Arabier blijkt een ver­dwaalde toerist die in de kromme kleutertaal waarmee wij tegen buitenlanders praten om ons goed verstaanbaar te maken, om water vraagt. De kluizenaar antwoordt in perfect Nederlands.

Vanaf dat moment begint de verwarring: kennen de twee el­kaar nou wel of niet? De ene keer is er sprake van een terugkeer, de andere keer gaat het weer om een verdwaalde vreemdeling. Er wordt gevraagd naar `haar', er worden associatief rollen ge­speeld, spelletjes gedaan, aan `toen' gerefereerd.

Bepaald een prettige verwar­ring, die je voortdurend in adem­loze spanning houdt.

`Terug naar Matmata' gaat over de verhouding vroeger en nu tussen de twee mannen. Beiden hebben tussen vroeger en nu ver­schillende dingen gezien en be­leefd, beiden hebben een zelfde herinnering en een verschillend heden. Ze spelen ermee alsof het een balspel is, heen en weer, van de ene overgang in de,andere. Alles heel sec en met weinig midde­len.

Daarom wordt de lijn gebroken als zich opeens een Amerikaans toeristenpaar aandient, de vrouw in jurk en lawaaiige pruik, de man iets minder prominent aanwezig. De parodie stoort, is te veel van het goede, valt als een steen in het zand en veroorzaakt een storend gat in de voorstelling.

Percussie

Verder kan alles. Ook een per­cussienummer, eendrachtig opstij­gend vanachter de berg. Ook de gevechten, de harmonie, de snelle rolwisselingen binnen de spelletjes. Ruurt de Maesschalck en Joop van der Linden maken de cirkel ` rond met Het Hof. Begonnen met z'n tweeën, daarna uitgebreid tot een grote groep spelers, terug naar de basis van het tweeman­schap. Hun laatse produkt. Een prachtig produkt met zichtbare ze­kerheden in het spel (vooral van Ruurt), ontleend aan ervaring.

TERUG NAAR MATMATA

van en door Theatergroep Het Hof.

Spel: Joop van der Linden en Ruurt de Maesschalck.

Speladviezen; Myranda Jongeling.

Decor; Joop van der Linden. Techniek; Ad van Hassel en Ernst Soetekouw

Wereldpremière 3 juni 1987, Oude Foyer; Stadsschouwburg Arnhem.

Ruurt de Maesschalck en

Joop van der Linden in

„Terug naar Matmata":

doodzonde dat ze hun heil

ergens anders moeten zoeken.