HET PORTRET

van Nicolai Gogol. i.s.m. Branoul.

Regie: Mieke Lelyveld. Decor: Ronald Tol­man

Spel: Stef Feld en Michiel Kerbosch.

Première: 19 september 1997

Recensie Arnhemse Courant

 

Het Hof speelt 'Het portret' van Gogol

Het grote geld contra schildertalent

Toneelvoorstelling: `Het portret' van Nicolat Gogo! door Het Hof. Regie: Mieke Lelyveld. Spel: Mi­chiel Kerbosch, Stef Feld. Decor­ontwerp: Ronald Tolman. Gezien: 19l9 Theater Het Hof ARNHEM. Herhaling aldaar: t/m 10/10, iedere woensdag t/m zaterdag (aanvang 20 uur)

 

De kunstschilder Nicolai Tsjart­kóf worstelt in het mondaine Pe­tersburg van de negentiende eeuw met zijn werk, het leven en een schilderij dat hij heeft ge­kocht. Dat schilderij heeft prie­mende ogen, waarvan Tsjart­kóf nachtmerries krijgt. Nachtmer­ries die werkelijkheid worden als blijkt dat in het schilderij een schat is verborgen, want van een schat word je niet altijd gelukkig.

'Het portret' is de titel van de nieuwe productie van Het Hof. Het is een toneelbewerking van een van de 'Peterburgse verha­len' (1835) van Nicolai Gogol (1805-1852). De talentvolle Tsjart­kóf verkommert in zijn chaotische atelier en wordt voortdurend op zijn huurschul­den aangesproken. Als hij door het mysterieuze portret, dat hij voor twintig kopeken heeft ge­kocht, plotseling rijk is, raakt hij in de chique kringen van de stad verzeild. Daar verkoopt hij zijn ziel. Hij gaat portretten schilderen naar de wensen van zijn opdrachtgevers en verloo­chent zijn eigen artistieke in­zichten. Geplaagd door zijn ge­weten raakt hij de greep op zijn talent kwijt, met rampzalige ge­volgen.

In de regie van Mieke Lelyveld brengen Michiel Kerbosch (Tsjart­kóf) en Stef Feld (diverse rollen) 'Het portret' met liefde voor de tekst en voor de thema­tiek. Steeds wisselen vertelling en drama elkaar af in de voor­stelling, en met een strak ge­plande belichting zijn hallucinaties en werkelijkheid duide­lijk te onderscheiden.

Het toneelbeeld heeft in zijn so­berheid een hallucinerende werking. De sterk hellende speelvloer, bronskleurig en gea­derd, geeft een visueel effect waarbij het evenwicht gaat wankelen. De spelers glijden er­op uit, er is een verraderlijke vierkante opening en een zuil die houvast biedt, maar ook een obstakel kan zijn.

Kerbosch is als verteller zowel als Tsjart­kóf een constante in de voorstelling. Feld kan dollen, eveneens als verteller, maar ook als geslepen kunstverkoper, als onvermurwbare huisbaas en als hysterische aristocratische da­me.

Theater Het Hof heeft in zijn korte bestaan een aantal inte­ressante voorstellingen op een rij. Voorlopig staat 'Het portret', met tragiek, humor en moraal, bovenaan.

 

RIJK VAN ROTTERDAM

 

----------------------------------------------------------------------------

 

 

Recensie De Gelderlander

Speelse Gogol doet beroep op fantasie

Theater Het Hof speelt 'Het Por­tret'van Nicolai Gogol. Spel: Michiel Kerbosch en  Stef Feld. Muziek: Jan van Dijk. Decorontwerp: Ronald Tol­man. Regie: Mieke Lelyveld. Gezien: vrijdagavond (première) in Theater Het Hof, Arnhem. Nog te zien aldaar: iedere woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag t/m 10 oktober.

 

Door SUZANNE HOENDERDAAL

Voor zijn laatste kopeken koopt de jonge schilder Tsjartkov een schilderij dat hem tegelijkertijd fascineert en af­stoot. Terwijl de huisbaas achter­stallige huur voor de kille atelier­ruimte komt innen, blijkt het schilderij een schat te bevatten. Duizend gouden dukaten zijn genoeg om een totaal ander le­ven te beginnen, een leven van weelde, roem en gemakzucht. Niet dat Tsjartkov stopt met schilderen, het is meer dat hij zijn talent en ambities verloochent. Wat - aldus de moraal van het verhaal - veel erger is.

Tot hem de ogen geopend wor­den door werk van een vroegere medestudent dat echt en au­thentiek is. Dan is het te laat voor Tsjartkov.

Theater Het Hof streeft naar 'to­neel voor iedereen'. Dat wil zeggen: in een aangename ambian­ce goed theater bieden aan zo­wel mensen die wel vaker in theaterzalen te vinden zijn, als aan diegenen die er nooit ko­men. Daarom moet het niet te ingewikkeld en te moeilijk zijn. Daarom werden tot nu toe enigs­zins lichte stukken gespeeld in nogal realistisch getinte decors. Welnu, Het Portret is geen Makrelentijd en ook geen Tien klei­ne negertjes. We zien geen Pe­tersburgs winkeltje, een tochtig optrekje of een schitterend ate­lier op het toneel. Behalve Tsjart­kov (gespeeld door Michiel Ker­bosch) draven diverse persona­ges het toneel op en af. Die wor­den allemaal met een speelse le­nigheid neergezet door Stef Feld. Met dit stuk wordt een beroep gedaan op de fantasie en de ver­beelding van de toeschouwer. Het bewuste schilderij is een lege lijst. 'Vul zelf maar in hoe het er­uit ziet, het wordt voldoende be­schreven met woorden. Winkel­tje, optrekje en atelier zijn ge­woon dezelfde lege ruimte op een hellend vlak. Dames, doch­ters en portretten zijn onzicht­baar. Toch zie je alles moeiteloos voor je. Ook al is het dan literair toneel, de twee acteurs weten het zo beeldend en smakelijk te vertellen dat je ademloos toe­kijkt. Behalve op het eind, als Tsjartkov tot inkeer komt. Dan gaat Michiel Kerbosch wel erg theatraal brullend tekeer. Dan wordt het toverweb van woorden verscheurd. Stef Feld maakt zich dienstig aan de hoofdfiguur. Hij moet, door zijn wisseling van personages, snel iemand neer­zetten en vervalt daardoor in het spelen van typetjes. Dat is in dit geval geen enkel bezwaar. Hij is het speelse element, hij is alle krenten in de pap. Samen maken Kerbosch en Feld een prachtige voorstelling die misschien wat buiten het kader van Het Hof valt, maar die ook weer toegankelijk genoeg is voor alle soorten en maten bezoekers.