recensie De Gelderlander

 

THEATER WHAT'S THE MATA HARI?

Stoeien met tijd en plaats

in Theater Het Hof

 

Door SUZANNE HOENDERDAAL

 

Terecht merkt Mata Hari op: `Ik heb nooit gehoord van Marylin Monroe, maar zij waarschijnlijk wel van mij.' Dit geeft aan hoe er in het toneelstuk What's the Mata Hari gestoeid wordt met tijd, plaats en hande­ling. Want Mata Hari stierf in wer­kelijkheid (1917) voor Norma Jean Baker (Monroe) geboren was, laat staan beroemd. Het verhaal van Margaretha Geer­truida Zelle, geboren in 1877 in Leeuwarden, wordt verteld door acteur Tony Dunham en actrice Charlotte Collins. Ze leven nu, maar gaan terug in de tijd. En dat terug in de tijd begint ook met het einde: de executie van Mata Hari, die ooit Greetje Zelle heette. Ze leeft nog steeds voort als een legende, maar weinig mensen we­ten meer van haar dan dat ze een exotische danseres was in Parijs, dat ze het bed deelde met belang­rijke mannen en dat ze veroor­deeld werd als spionne voor Duitsland tijdens de eerste we­reldoorlog. Nu komt de vrouw zelf naar voren, in het Engels ver­teld en gespeeld door een prachti­ge Collins.

Om haar heen sprong Tony Dunham die in z'n eentje alle man­nen in Mata Hari's leven speelde. Haar vader, die haar in de steek liet. Haar leraar met wie ze een verhouding had. Haar man die een alcoholische tiran was -maar die haar wel naar het Nederlands Indië voerde- en tenslotte de min­naars die ze in Parijs had. Tussendoor gaf hij commentaar of bouwde mee aan het verder chronologisch vertelde verhaal. Tony Dunham is een springerig type, vergeleken bij tamelijk sta­tisch spelende Charlotte Collins. Het gaat dus om een vrouwenle­ven. Een leven in een heel andere tijd dan die van Marylin Monroe en zeker die van nu. Wat stond een mooie, maar berooide vrouw na haar huwelijk anders te doen dan haar lichaam verkopen? En dan meteen maar zo duur moge­lijk en met stijl.

Bovendien was Greetje Zelle een ondernemende dame met een rij­ke fantasie. De overeenkomst met Marylin is niet zo vreemd. Vooral ook omdat succes niet ge­lukkig blijkt te maken, maar eer­der eenzaam.

Ook dat spionage-gedoe werd lo­gisch neergezet. Mata Hari liep te­gen de veertig, haar aantrekkings­kracht nam af en ze had domweg geld nodig. Ze zat in Berlijn en daar werd haar voorgesteld om in ruil voor een vorstelijk salaris wat te spionneren. De hele oorlog in­teresseerde haar niet echt, hij zat haar alleen in de weg, dus waar­om niet. Toen datzelfde voorstel haar later ook in Frankrijk ge­daan werd, zei ze opnieuw ja. Niet om een land al dan niet te dienen, maar uitsluitend zichzelf. What's the Mata Hari? had wat korter gekund, maar aan de ande­re kant zat er genoeg vaart, spits­vondigheid en geestigheid in om niet over de rand van de verve­ling heen te vallen.

 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

recensie Arnhemsche Courant

Smeuïge en amusante

'Mata Hari' in Hoftheater

 

 

Margaretha Geertruide Zelle. Deze naam zegt de meeste men­sen waarschijnlijk niets. We kennen haar beter als Mata Hari, u weet wel, dat erotische danseresje. In het begin van de vorige eeuw spioneerde ze zo­wel voor de Duitsers als voor de Fransen. Ze werd daarvoor in 1917 geëxecuteerd.

In theater Het Hof was gister­avond de première te zien van 'What's the Mata Hari', een En­gelstalig theaterstuk over deze legendarische en beroemde, maar uiteindelijk eenzame vrouw.

'I want to be loved by you', zingt een aantrekkelijke Mata Hari, gespeeld door Charlotte Collins In uitdagend kostuum en met verleidelijke bewegingen is dit dan ook een uiterst geloofwaar­dige Mata Hari. In anderhalf uur tijd lopen we door haar leven; vanaf haar jeugd in Friesland tot aan haar dood in Frankrijk. Ze heeft een passie voor man­nen in uniform, geld en be­roemd zijn. Ze is geen hoer maar een courtisane. Ze geniet van alle glitter en glamour. En toch: op haar veertigste komt ze erachter dat ze behoorlijk een­zaam is geweest al die tijd. Kort­om, dit zijn toch heerlijke ele­menten voor een avondje theater.

Tony Dunham speelt de man­nen in haar leven en wisselt con­stant van rol. Hij is vader, man, beroemd regisseur en wat al niet meer. Soms speelt hij gro­tesk en zet hij typetjes neer, soms is hij integer of serieus. Hij maakt gekke geluiden zoals die van een geit, in het verhaal van 'de bokkenwagen'. Telkens ge­biedt Mata Hari hem te stoppen. Deze herhaling blijkt goed te werken en wordt ook in andere scènes gebruikt. Zo kondigt Mata Hari zichzelf drie keer ach­ter elkaar aan, telkens in een an­dere taal. We zien Tony Dunham hierop geïrriteerd reage­ren.

Met een knipoog wordt het ver­haal verteld. Mata Hari valt tel­kens overdreven groot flauw als de naam van haar geliefde ge­noemd wordt. Soms kijken spe­lers met verwonderde blik even naar het publiek. Toch wordt de voorstelling niet dood gerelati­veerd; bepaalde momenten, zo­als de dood van het zoontje, wor­den juist heel integer gespeeld en geven het verhaal een extra laag mee.

Dat het stuk in het Engels ge­speeld wordt, is misschien even wennen. Toch valt het geheel goed te volgen. Zelfs de woord­grappen komen over. Deze Mata Hari is een smeuïg, intrigerend stuk theater dat op een levendi­ge en amusante wijze wordt neergezet.

 

Mieke Hendrikse

WHAT’S THE MATA HARI

Confederacy of Fools. Tekst en decor: Tony Dunham.

    Met: Charlotte Collins en Tony Dunham

Première 24 mei 2001