IN WANKEL EVENWICHT

Tekst: Edward Albee.

Regie en decor: Joop van der Linden.

    Met : Esther Beldman, Lilian van den Berg, Anoek van Korlaar,

Brit Vreenegoor, Chris van der Laan en Donat Ontskul.

Première: 4 februari 2012

Recensie: De Gelderlander

 

Verbale martelingen en werdwenen illusies gedrenkt in alcohol

 

door Nicole Beaujean

 

Ga er maar aanstaan, het Pulitzer Prize-winnen­de A delicate balance (1966) van Edward Al­bee onder handen nemen. Dat toont lef, wat op zichzelf bewonde­ring verdient. Regisseur Joop van der Linden en zijn cast vertilden zich bijna aan de opdracht, waar­door de première bijna drie maan­den werd uitgesteld.

Brit Vreenegoor en Donat Ontskul spelen het op elkaar uitgekeken echtpaar Agnes en Tobias. Ze red­den het samen net, maar door alle onverwachte gasten wordt hun wankele evenwicht grondig ver­stoord. Zo is daar dochter Julia (Anoek van Korlaar), die haar toe­vlucht zoekt tot het ouderlijk huis na het zoveelste mislukte huwe­lijk. Als het bevriende echtpaar Harry en Edna (Chris van der Laan en Esther Beldman) zichzelf om duistere redenen uitnodigt voor een onbeperkte logeerpartij, raken de verhoudingen evenwich­tig uit balans. Vreenegoor en Onts­kul kwijten zich gedegen van hun taak, maar nieuwkomers Beldman en Van Korlaar mogen beslist nog aan hun timing en dosering sleute­len. Ze wisselen veel te rap tussen flegmatiek en hysterisch en wor­den hierdoor geen echte mensen van vlees en bloed .  Alle karakters „houden van elkaar tot in het diepst van hun zelf­medelijden", zoals Ontskuls perso­nage het treffend formuleert. Ze communiceren langs elkaar heen, ieder voor zich wanhopig op zoek naar steun, warmte en troost. Deze tekort- schieten­de liefde en vriendschap worden overvloedig gemaskeerd met spiri­tualiën, net als in Albees bekend­ste werk, Who's afraid of Virginia Woolf. In wankel evenwicht is het tegenover- gestelde van feelgood theater, vol verbale martelingen en om zeep gebrachte laatste illusies. Een diepe buiging voor het indruk­wekkende decor, waarmee Het Hof zichzelf overtreft. Zelfs de zon valt geloof-waardig binnen in het landhuis van deze upper class. „We doen wat we kunnen", het broodnuchte­re motto van Agnes, geldt helaas voor een aanzienlijk deel van de cast in Het Hof. Met als aangena­me uitschieter het optreden van Li­lian van den Berg als de zuipende zus Claire. Met dankbare one-li­ners kan ze haar komisch talent ten volle tentoonspreiden. Jammer van haar onflatteuze soepjurken, maar ze heeft wel de droomrol van het stuk, die ze met verve én accordeon vormgeeft.

NTERVIEW UIT IN ARNHEM

Tekst Aure Straatman

 

De wanhoop schemert tussen de regels

 

Theater het Hof staat bekend om de hoge kwaliteit van de theaterstukken en het acteerwerk. Ook is de gezelligheid beroemd, niet alleen in Arnhem, maar in heel Nederland. In februari brengt Theater het Hof Albee's meesterwerk 'In Wankel Evenwicht'. Regisseur Joop van der Linden vertelt over zijn fascinatie met Albee:

 

In Wankel Evenwicht

"Het stuk gaat over een echtpaar van zeer goede huize, een oud-geld-familie. Alles is buitenkant, emoties worden nauwelijks toegelaten en worden later wel een keer opgelost. Alles is in orde eigenlijk. Ze zijn gezond en rijk. Het enige is dat de alcoholistische zus van de man in het grote huis te gast is. Dat is vervelend, maar wel mee om te gaan. Dan komt ook de dochter weer thuis, na haar vierde mislukte huwelijk. De moeder, die alles probeert op te lossen en weg te moffelen, ziet zich dan ook nog geconfronteerd met twee boezemvrienden, die moeilijkhe­den hebben en komen logeren. Met ineens zes mensen in het huis klapt het uit elkaar."

 

Meesterwerk

"Volgens de 'kenners' is dit het meesterwerk van Edward Albee. Albee heeft vele stukken geschre­ven, maar 'In Wankel Evenwicht' (1966) heeft hij volgens velen nooit overtroffen. Het zijn heel intrigerende teksten, waarin bepaalde dingen niet uitgesproken worden en een paar lijntjes open blijven. Het is geen komedie, maar tussen de regels door zit wel veel humor. De onmacht om emoties te tonen, gevoelens niet uit te dur­ven spreken, dat kan heel grappig zijn. Ook de vraag hoeveel je kunt verdragen van vrienden, die voor onbekende tijd komen logeren. Hoe zeg je het als je er niet meer tegen kunt en wanneer zeg je dat?"

 

Fascinatie voor Albee

"De Dierentuin", "Wie is er bang voor Virginia Woolf" en dit stuk zijn de uitschieters in het werk van Albee. De fascinatie voor deze drie werken is dat ze allemaal iets van een geheim hebben. Het wordt niet uitgelegd maar je voelt het. Je begrijpt de teksten, maar er blijft altijd een vraagteken hangen. Je wordt langzaam in de personages getrokken, gevangen door het stuk. De rol van Tobias vind ik het meest interessant in dit verhaal. De relatie tussen hem en zijn vrouw. De vrouw bestiert alles en de man wordt overal buiten gehouden. Alles wordt netjes door haar weggemoffeld. Het negatieve wordt niet uitgesproken, omdat je dat soort dingen nou eenmaal niet uitspreekt. Dat komt in alle milieus voor, dat binnenhouden, en dat vind ik het intri­gerende aan het stuk, hoe een extreme situatie mensen tot extremen drijft."

 

Met een lach

"Wij streven er altijd naar dat mensen met een blij gevoel vertrekken. Dat heb ik geleerd van Dario Fo, als je lacht sta je open voor dingen. Met alleen negativiteit laat je niets toe. Als mensen dan naar huis gaan of aan de bar staan, gaan ze er alsnog erover nadenken en zien ze dat er veel meer in zit. Ondanks de onderhuidse ernst van het stuk lachen wij ons tijdens de repe­tities kapot, om al die onuitgesproken emoties. Het is geweldig om dit stuk met deze cast te mogen doen. De meesten kennen we van vorige stukken, maar bijvoorbeeld Esther Beldman en Anoek van Korlaar spelen nu voor het eerst bij ons. Wel hannesen we nog wat met het decor. Het is het grootste decor dat we ooit gebruikt hebben en een hoop timmerwerk."