GA MAAR RUSTIG SLAPEN

Van en met: Dorine van der Klei en Dick van der Stoep

Première 29 april  2010

Dorine van der Klei speelt bevrijdingsprogramma in Arnhem

`De herinneringen zijn nooit weggeweest'

 

Dorine van der Klei staat vier avonden in Theater Het Hof. Met een programma in het kader van de bevrijding. Opgefrist speciaal voor Arn­hem.

door Martin Hermens

 

Ze heeft 'm al veel ge­speeld. Op verzoek van de Arnhemse pianist Dick van der Stoep haalt Dorine van der Klei haar solo Ga maar rustig slapen weer uit de mot­tenballen. Ter gelegenheid van de viering van 65 jaar bevrijding. „Ik heb deze voorstelling lang niet wil­len spelen", vertelt de actrice. „Ik vond dat het maar eens afgelopen moest zijn met al dat oorlogsge­doe. Maar Dick heeft gelijk: die oorlog leeft nog steeds. Zeker in Arnhem en omgeving."

De voorstelling vol verzetspoëzie, liedjes van Eddy Christiani en The Ramblers en politiek repertoire van Bertolt Brecht en Jacques van Tol is opgefrist voor de vier uitvoe­ringen in Arnhem. Dat ging niet zonder slag of stoot.„Ik vond het moeilijk om al dat repertoire weer op te halen", erkent ze. „Het maak­te een hoop emoties bij mij los." Dat heeft alles te maken met de Joodse achtergrond van haar fami­lie. „Ik ben in 1940 geboren. Jaren­lang heerste er duisternis in onze familie over al die mensen die niet zijn teruggekomen uit de concentratiekampen. Dat waren moeilijke tijden. Ik dacht dat ik die periode voor mezelf had afgesloten. Op een bepaald moment zei ik tegen mezelf dat ik niets meer met die oorlog te maken wilde hebben.

Nu moet ik erkennen dat die her­inneringen nooit weg zijn ge­weest."

Tegelijkertijd vindt Van der Klei het toch boeiend om al dat reper­toire weer te zingen. „Omdat het zo mooi is om te doen", verklaart ze. „Maar ik moet me wapenen te­gen die emotionele herinneringen. Die mag ik tijdens de voorstelling niet toelaten; ik moet het professio­neel aanpakken. Het publiek heeft er niets aan om mijn tranen te zien."

De bevrijding van Nederland her­innert ze zich nog heel goed. „Ze was het einde van een periode van verduistering en weinig of geen eten. Ik mocht als kind jarenlang niet buiten spelen want dat was ge­vaarlijk. Na de oorlog ben ik als een gek gaan voetballen en was ik altijd buiten. En ik koop nog altijd veel eten omdat ik bang ben dat er niet genoeg te eten is. Dat heb ik overgehouden aan die oorlog." Wat ook lang bleef, is dat er nooit gesproken werd over Joden die door de Duitsers zijn vermoord.

„Ik zat op een overwegend Joods lyceum in Amsterdam. Er stonden leraren met nummers op de ar­men voor de klas. Sommige lera­ren zijn 'nooit meer teruggekomen': een eufemisme voor 'ze zijn vermoord'. Er werd overal verzach­ting voor gezocht om het minder gruwelijk te maken."

Met haar zus Gerrie maakte Dori­ne van der Klei furore als De Sis­sies. „We hebben ontzettend veel succes gehad. Toen we werden uit­genodigd om naar Duitsland te ko­men, vond ik dat ontzettend moei­lijk. Er werd speciaal voor ons een theater in München geopend, dus we konden eigenlijk geen nee zeg­gen. Achteraf ben ik blij dat we het toch gedaan hebben. Onze voorstelling liep er krankzinnig goed; het was een droom die uitkwam. Zelfs onze ouders zijn er een keer komen kijken."

Een ster heeft ze zich nooit ge­voeld. „Maar dat waren we natuur­lijk wel", geeft Van der Klei toe.

„Na de voorstelling was het vaak de hele nacht feesten. Ik viel over­al in slaap en dat vond mijn zus dan weer niet leuk."

Ga maar rustig slapen heeft ze ook buiten onze landsgrenzen ge­speeld. Tot in Duitsland toe, waar een lied als Ballade von der Juden­hure van Bertolt Brecht tot verras­sende reacties leidde. „Dat is een Duits lied, maar niemand in Duits­land kende het. Omdat het tijdens de oorlogsjaren was weggemof­feld. Nadat ik het had gezongen voor veertienhonderd Duitsers in Berlijn bleef het heel lang stil. Ik dacht dat ze me zouden afmaken. Uiteindelijk volgde er een enorme ovatie. 'Dat we dit moeten horen van een Nederlandse zangeres', zo klonk na afloop de verbazing."

In eigen land leidde Ga maar rus­tig slapen een enkele keer tot felle reacties. „Ik ben uitgejouwd in het Verzetsmuseum. Heel dramatisch. Het publiek daar wilde geen Duits horen. Ik zong repertoire van Brecht. Dat was heel anti-Duits. Maar het publiek daar wilde niet luisteren naar de inhoud van de liederen."

 

Dorine & Dick

'Ga maar rustig slapen' van Dorine van der Klei is sinds 1984 veelvuldig opgevoerd.

Vooral rond 4 en 5 mei is het pro­gramma, meestal delen ervan, te zien en te horen geweest.

De complete voorstelling is voor het eerst sinds jaren weer te zien in Arnhem.

Dick van der Stoep begeleidt Dori­ne van der Klei op piano.