recensie Arnhemse Courant: 8-
'Driestuiveropera' door Het Hof:
Harmonie tussen professionals en amateurs
Voorstelling: 'Driestuiveropera' door Het Hof. Vertaling, regie en decorontwerp: Joop van der Linden. Gezien: 6/7 in Schouwburg ARNHEM. Nog te zien: aldaar (dagelijks behalve ma.) t/m 20/7.
Opnieuw verrast theatergroep Het Hof, met Joop van der Linden als artistiek leider, de regio met een zomerbespelingsproject dat zaterdag in de Arnhemse schouwburg in premiere ging. Het betreft de'Driestuiveropera' van Bertold Brecht, gespeeld door professionals en amateurs.
door Monique Gadiot
In de 'Driestuiveropera' ontbrandt een strijd tussen de georganiseerde bedelarij met aan het hoofd Peachum, het corrupte politieapparaat met Tiger Brown als hoofdcommissaris en de georganiseerde misdaad met Macheath alias Mackie Messer als onbetwiste leider. De strijd wordt 'opgeluisterd' door de aanwezigheid van naieve dochters en hoeren en laait hevig op als Polly, de dochter van de bedelaarskoning, trouwt met de bendeleider Macheath.
Ingenieus
Het toneel van de grote zaal is ingenieus omgebouwd tot een plein. De toeschouwers bevinden zich aan tafeltjes waarlangs bedienend personeel snelt. De oberkelner, een droog type, is duidelijk gecast. De rondom aanwezige spellokaties worden met behulp van bewegende panelen geopend en gesloten. In de eerste driestuiverfinale zien we door het getraliede plafond boven een koor opgesteld. Imposant beeld. De verschillende tonelen zijn met gevoel voor detail gekarakteriseerd. Dat geldt speciaal voor de bedelaarsgarderobe en het bordeel.
De'filosofie' van Peachum is af te lezen aan het zooitje bedelaars, dat getypeerd is met behulp van kleding, houding en gebaar en zo zorgt voor onvergetelijke tableaux vivants. Tijdens de bruiloft van MacHeath met Polly Peachum spelen de bendeleden subtiel spel. Ook deze groep staat stevig, waardoor de grapjes van de professionals precies het juiste effect hebben. Prachtig is hun loeren naar de bruid. De individuele rollen worden voornamelijk naturel gespeeld en gezongen. Polly Peachum (kwelend) en Lucy Brown (venijnig), twee vrouwen die vechten om de gunsten van MacHeath, spelen en zingen even grotesk als bij Brecht de gewoonte was.
Contrast
Dat heeft een contrasterend effect. Want onbetwiste ster is de ingetogen acterende
en zingende Ria Ruiter. Vergeleken bij haar vertolking van de hoer Spelonken-
Perfect
Het orkest van Guus Tangelder zorgt voor een perfecte muzikale begeleiding. Verrassende arrangementen worden onderbroken door speelse wendingen. Het is voorts uitstekend ingespeeld op wat zich op de vloer afspeelt, hetgeen alleen al vanwege de afstand een enorme prestatie is. De tekst van de liedjes was regelmatig onverstaanbaar, maar dat (technische) probleem zal inmiddels wel opgelost zijn.
Kortom: het is niet onmogelijk dat Brecht vrolijk geworden was van dit spektakel. Het begin en einde van de opera is veranderd, maar de absurde werkelijkheid die het stuk beheerst blijft onaangetast. Opvallend is echter vooral dat spel, zang, muziek, kleding en requisieten een perfecte eenheid vormen en dat Van der Linden harmonie tussen spel en zang van professionals amateurs heeft weten te bereiken. Gaat dat zien.
De hoeren in de 'Driestuiversopera' van Bertold Brecht:
Theatergroep Het Hof verrast opnieuw de regio met een zomerbespelingsproject, dat nog tot en met 20 juli elke dag
(behalve maandag) in de Arnhemse schouwburg te zien is.
-
recensie: NRC HANDELSBLAD 9-
Arnhem herstelt lange originele dialogen
Het volk op het podium bij de Driestuiversopera
Voorstelling: De Driestuiversopera (Die Dreigroschenoper) van Bertolt Brecht en Kurt Weill (muziek) door Theatergroep Het Hof en Schouwburg Arnhem. Vertaling, regie en decor: Joop van der Linden; kostuums: Anita van Dalen; leiding orkest: Guus Tangelder; spelers: Wannie de Wijn, Ria Ruiter e.v.a. Gezien 7/7 Schouwburg, Arnhem. Te zien t/m 20/7.
Door KESTER FRERIKS
Liedje, spreekstem, liedje, Moritat ofwel de uit het leven gegrepen ballade: zo verloopt voor menigeen De Driestuiversopera van Brecht en Weill. Dat er tussen de liederen lang uitgesponnen dialogen bestaan die de handeling nodeloos remmen, is minder algemeen bekend dan het wat tartend trage, altijd meeslepende „Und der Haifisch, der hat Zahne".
De toeschouwer krijgt bij gezelschap Het Hof en de Schouwburg Arnhem de illusie te gast te zijn bij de vertoning van deze volkse opera voor bedelaars. De zaal laten we links liggen en we begeven ons achterom naar het toneelpodium, waar we aanschuiven aan tafeltjes. Er wordt geserveerd; zomerse cocktails en ook alcoholvrij bier. Rondom het podium is de sfeer geschapen van het achttiende eeuwse Londense Soho, domein van straatrover Mackie Messer. Daar treft hij zijn slachtoffers, zijn Jenny en de andere hoeren, zijn Polly en Lucy en hun respectievelijke vaders: de bedelaarskoning, Peachum, en Tiger Brown; hoofd der politie en vriend in het geheim van Mackie.
Voor mij, achter me, links en rechts: overal speelt de opera zich af. Een paneel schuift weg en daar is de paardestal van Mackie's huwelijk met Polly. Elders zingt Jenny het zeeroverslied. De toeschouwer, in het hart van de uitvoering, is stille getuige.
Voor het eerst hoor ik de welbekende balladen gezongen in het Nederlands, is een
`Haifisch' gewoon een `haai'. maar heet Mackie Messer nog steeds Mackie Messer.
Hoewel de verstaanbaarheid bij een stel zangers te wensen overliet, trof de Nederlandse
versie toch heel goed de juiste toon. Misschien had ik liever gehad dat regie en
muziek wat meer `tegen de toon' aanspeelden, waardoor die vals-
Dat neemt niet weg dat er eigenlijk slechts twee zangers waren die enigszins aanvaardbaar
zongen: Wannie de Wijn als Mackie en, het prachtigst van al, Ria Ruiter als Spelonken-
De dialogen van Brecht in deze opera zijn niet sterk. Ze vertragen en, wat spijtig
is, ze vertragen des te meer omdat de scenewisselingen lang duren. Telkens werd
ik uit de voorstelling verbannen. Nu is het natuurlijk zo dat Brecht de toeschouwer
de illusie van kunst wilde ontnemen, maar is het zowat zeventig jaar na de eerste
uitvoering niet al te kinderachtig dat `zo' te beklemtonen dat je het woord nooit
meer wilt horen? Een Pirandello-
Goed, zoals de bundel het beste gedicht is, zo is de voorstelling de beste scene
of scenes. In he begin waren die er zeker: Wannie de Wijn maakt een geslepen entree
als Mackie, niet zozeer als koning van de kleine criminaliteit zoals het tegenwoordig
heet, maar als een wat melancholieke figuur. Hij hoort eerder thuis in het Berlijn
van 1930 dan in het Londense Soho van twee eeuwen terug. Jenny is warm en tegelijk.
wreed, behaagziek en ook koel in haar Salomo-
Naarmate de opera vordert verliezen de acteurs echter hu greep op het materiaal. Eigenlijk is het alles een kwestie van ritme: drie uur met hinderlijke onderbrekingen is te lang. Er moet vaart komen, de liedjes moeten ons telkens weer en steeds onverwacht met hun verraderlijke eenvoud treffen. Niet hier en daar en overal, maar geconcentreerd op een plek zou ik de opera het liefst zien. Desalniettemin is het zomer, ook en vooral op het toneel, en beleven de acteurs en musici zichtbaar plezier aan deze uitvoering. En dat plezier, gestuurd door het strak in de maat spelende, gelukkig soms swingende orkest, kan niemand de spelers en de toeschouwers, die daarin delen, afnemen.
-
recensie De Gelderlander: 8-
Bedelaars, boeven en hoeren in Soho
`De Driestuiversopera': zomerfeest in Arnhemse Schouwburg
`De Driestuiversopera' van Bertolt Brecht en Kurt Weill door Het Hof en Schouwburg Arnhem. Spel en zang: Caroline Almekinders, Ria Ruiter, Trudi Klever, Joop van der Linden, Margreet Blanken, Wannie de Wijn, Jan van Eijndthoven, Rene van Zinnicq Bergman en dertig amateurspelers. Orkest o1v. Guus van Tangelder. Regie: Joop van der Linden. Premiere zaterdagavond in Schouwburg Arnhem. Nog te zien aldaar: iedere avond (behalve maandagavonden) tm zaterdag 20 juli.
Door Suzanne Hoenderdaal
Stel: je zit op een zoele zomeravond op een plein. Tafeltjes, stoelen, en drankjes en huizen rondom waarin van alles gebeurt. Die huizen zetten als het ware, behalve hun ramen, ook hun gevels open en jij, als terraszitter, krijgt mee wat zich in de vertrekken afspeelt. Dat wordt links kijken, rechts kijken, voor je, achter je, en zelfs boven je, de ene scene na de andere, waaruit het hele verhaal wordt opgebouwd.
Zo is `De Driestuiversopera' opgezet op het toneel van de grote zaal van de Arnhemse schouwburg. Een gigantisch spektakel in beurtelings verlichte ruimtes. Wat een feestelijke avond uit! Omdat het om theater gaat is de sfeer van het terras niet helemaal zo roezemoezig als normaal, daarvoor zit je ook te regelmatig in het donker en wordt de aandacht duidelijk gevestigd op wat zich afspeelt, maar soms worden de lichten op het plein ontstoken en sluipt er een discrete bediening langs de tafeltjes om bestellingen op te nemen.
Groepen
Intussen maken we kennis met drie groepen `bewoners': Jonathan Jeremiah Peachum,
zijn vrouw, zijn dochter en zijn horde bedelaars die `zielig' worden aangedaan, al
dan niet met amputaties en griezelige wonden om medelijden op te wekken; of de groep
niet al te slimme criminelen, onder de bezielende leiding van MacHeath, alias Mackie
Messer, die we aantreffen op diens bruiloft met de dochter van de bedelaarskoning,
Polly. Of de derde groep, die bestaat uit hoeren, waartoe de befaamde Spelonken-
Tenslotte is er ook nog een klein groepje politieagenten onder aanvoering van de corrupte hoofdcommissaris Tiger Brown.
Dit alles heeft met elkaar te maken en loopt door elkaar heen. Haat, nijd, liefde, verraad, hartstocht, het kan niet op. En het voert je onherroepelijk mee. Ook door de voortreffelijk uitgevoerde muziek. Schoonheidsfoutjes en onzekerheden worden, naarmate de avond vordert, overspoeld door het enthousiasme van de spelers en het welbehagen van de toeschouwer.
‘Wat is dit leuk!' blijft overeind staan: Traagheid of onverstaanbare liedteksten ten spijt. In aanmerking genomen dat het om een premiere ging en de serie voorstellingen nog een week of twee te gaan heeft, mag worden verwacht dat de hele cast er nog danig in zal groeien.
Spetterend
De ster van het spektakel is ongetwijfeld Ria Ruiter als Spelonken-
Beslist gaan kijken, dus.
Mackie Messer (Wannie de Wijn) en zijn jonge bruid
Polly (Caroline Almekinders) in het zomerspektakel
`De Driestuiveropera' In Schouwburg Arnhem.
DE DRIESTUIVEROPERA
van Bertold Brecht en Kurt Weill
Vertaling, dekorontwerp en regie: Joop van der Linden
Spelers: Wannie de Wijn, Joop van der Linden, Trudi Klever, Caroline Almekinders, Ria Ruiter, Rene van Zinnicq Bergmann, Sabien van Lommel, Hans Roodenburg, Hay Hendrikse Karin Gerrits, Jan van Eijndthoven, Willem Mooyman, Arie Voogt, Otto Tieleman, Wil Krechting, Frans Galle, Art Kant, Fred van den Berg, Mark Schurink, Jan de Wit, Riek van der Linden, Til Detiger, Merik de Vries, Hay Hendrikse, Dana de Windt, Elly Teiwes, Jos Hueting, Veronique Terwindt, Desiree Prinsenberg, Rodi Balder, Douwe Elsinga, Ton Verbeeten, Hans Bezemer, Remco Helsloot, Andre Mutsaers, George Plat, Eduard Dirkse, George Deuss, Loes van Bergen,
Orkest: Guus Tangelder, Frans Rutten, Michiel van Dijk, Louis Peters, Joost Buis, John van Oorschot, Ton van Erp, Jan Stavenuiter. Dekor: Ellen Klever, Ed Smit, Martin Kors, Eduard Dirkse, Joost Blankevoort, George Plat, Wilbert van der Steen. Techniek: Jeroen van Eck, Gerard Janssen, Ernst Soetekouw. Kostuums: Anita van Dalen en Petra Smolders (ass.) Grime: Colette Steenmetser en Nathalie van Veenendaal (ass.) Rekwisieten Lisette de Groot. Zangdocente Ineke Eldering. Catering: Wies van 't Hof en Arie Voogt. Grafische vormgeving: Bart Groenendijk. Publiciteit & Produktie Liesbeth Holleman, Els Uit de Weerd (ass.)
Première: 6 juli 1991