ANTIGONE
Regie en decor: Wannie de Wijn.
Met: Saskia Bonarius, Joop van der Linden, Nynke Borgman, Jochem de Rooi,
Elisabeth Loot-
Première 17 augustus 2002
Recensie deVolkskrant
Een radeloze, vertrouwdheid
tussen Kreon en Antigone
Marian Buijs
Roerloos staan de personages op het toneel. Als een familieportret. De toneelknecht, in een vaalblauwe stofjas, is de enige die spreekt. Hij is het koor in deze tragedie: stelt de personages voor, vertelt ons in het kort de voorgeschiedenis en gaat zitten op een stoel aan de zijkant van het toneel. Regelmatig wendt hij zich tot het publiek en geeft commentaar. Het verhaal van Antigone is een klassiek drama, al is deze Antigone geschreven in de jaren veertig door Jean Anouilh. Natuurlijk kreeg het stuk tijdens de Tweede Wereldoorlog een andere lading. De strijd tussen de jonge Antigone die het als haar plicht voelt haar gestorven broer te begraven en haar oom, koning Kreon die daar uit politieke motieven de doodstraf op heeft gezet.
Antigone staat voor het verzet, het in stand houden van menselijkheid en het weigeren van elk compromis. Kreon schippert, moet een daad stellen tegenover het volk en zijn positie waar maken. Schreeuwend proberen ze elkaar te overtuigen, zich vastklampend aan hun eigen waarheid.
Theater Het Hof, een klein gezelschap uit Arnhem met een eigen cafétheater, stelt zich ten doel het klassieke repertoire voor te zetten aan mensen die niet regelmatig naar de schouwburg gaan. Met minimale middelen brengen ze nu deze Antigone.
Een uitstekende keus: het stuk draagt de acteurs, ook de mindere talenten.
Wannie de Wijn regisseerde adequaat. Mooi switcht het spel van de keuken waar Antigone en haar zusje Ismene hun voedster in vertrouwen nemen naar het sjiekere kantoor van Kreon. Mooi is ook de korte openingsscène waar Antigone na haar nachtelijke tocht naar het lijk van haar broer wordt opgewacht door de voedster. Broos omdat je voelt dat er iets belangrijks is gebeurd, terwijl dat niet wordt gezegd.
Aanvankelijk geef je Kreon gelijk die zijn nichtje liever niet de dood in jaagt. Hij probeert haar te overtuigen dat haar daad zinloos is. Haar broer was toch een losbol die niet eens van zijn zusje hield. Ze is bovendien de verloofde van Kreons zoon. Dat zou hem tot zachtheid moeten stemmen, maar dat maakt hem ook verdacht in de ogen van het volk. Even later schiet de sympathie door naar Antigone die geen halve waarheden accepteert. Ondanks hun conflict is er een radeloze vertrouwdheid tussen die twee. Kreon gaf haar haar eerste pop. Zij zegt hem dat hij te fijngevoelig is om een tiran te zijn. Geen van beiden geven ze toe. Antigone wordt de dood ingedreven, haar verloofde pleegt zelfmoord, net als Kreons vrouw. De koning blijft alleen achter. In zijn brede colbert doet hij denken aan zo'n kersverse LPF minister. Die van de ene dag op de andere macht heeft gekregen en niet goed weet hoe daarmee om te gaan. Nuchter gaat hij door met zijn werk. Wat kan hij anders?
—-
Recensie de Gelderlander
`Antigone' zet aan tot denken
Door MIEKE HENDRIKSE
‘Begrijpen? Ik wil niet begrijpen', zegt Antigone. Het enige wat ze wil, is haar broer Polyneikes begraven. Na een strijd over de stad Thebe is hij op gruwelijke wijze onthoofd. Haar oom, Koning Kreon, heeft het lijk nu opzettelijk in het open veld laten liggen, opdat honden en roofvogels het kunnen verorberen. Niet een keuze waar hij blij mee is. Nee, het is politiek. Polineikes was een landverrader en als koning moet je duidelijke grenzen stellen. Gruwelijk? „Tja, dat hoort bij het baantje". ,
De Franse schrijver Anouilh bewerkte de klassieker Antigone van Sophocles tijdens de tweede wereldoorlog. Zijn kritiek op de Duitse bezetting zit dan ook (diep) verborgen in zijn versie. Erg prettig van deze bewerking is het gangbare taalgebruik. De zinnen lopen vlot en bezitten de nodige humor. Die humor heeft Theater het Hof goed opgepikt. Vooral de bewakers van Kreon komen grappig uit de hoek en relativeren de pittige thematiek van het stuk: „u wilt mij executeren? o, nee, daar kan ik thuis niet mee aankomen, mijn vrouw vermoordt me!"
Bijzonder mooi is de confrontatie tussen Antigone en Kreon. Hoewel deze lang duurt, is zij geen moment saai. De spanning blijft elke seconde overeind. Het is een discussie die van verschillende kanten wordt belicht: redelijk, relativerend en emotioneel want af en toe valt Kreon flink uit tegen de kleine onschuldige Antigone. Deze uitvallen zijn onvoorspelbaar, maar niet onvoorstelbaar. Antigone komt nogal vastberaden over (of noem het koppig). Logisch, dat je hier een machteloos gevoel bij krijgt, soms tegen het irritante aan.
En dat is erg leuk. De thematiek zet aan tot denken. Want is het niet handiger voor
Antigone om iets minder normgevoel te hebben? Of moet Kreon niet meer zijn gevoel
volgen en lak hebben aan zijn politieke correctheid? Wie wint of gelijk heeft wordt
aan het publiek overgelaten. Maar je kunt goed meegaan in de discussie, in het afwegen
van voor-