TOT LEVEN

Naar drie teksten van Arnold Grunberg. Bewerking en Regie: Fabiënne Meershoek.

Spel: Diana Dobbelman en Bartho Braat

Première: 29 november 2006

maandag 11 december 2006 de Gelderlander.

 

Moeder en zoon schreeuwen om voorbije oorlog.

Twee prima acteurs, een ster­ke toneeltekst en een regis­seur die er een potje van maakt. Theater Het Hof in Arnhem heeft met Tot leven een loodzwaar stuk in huis. De spelers laten af en toe zien dat het ook anders kan.

 

Door MARTIN HERMENS

 

Elke oorlog maakt meer le­vens kapot dan die van de­genen die er direct bij betrokken zijn geweest. En dus houdt dat oorlog voeren nooit op. Sterker: de strijd gaat zelfs in vredestijd nog jarenlang door achter hermetisch gesloten gor­dijnen in talrijke huiskamers. De toneelvoorstelling Tot leven, gebaseerd op drie teksten van Arnon Grunberg, laat zo'n pijn­lijk voortdurende strijd zien tus­sen moeder en zoon. Zij is een dominante vrouw die met hard optreden het leven van haar zoon wil regelen. Hij is een mis­lukkeling omdat hij nooit de kans heeft gekregen (of gevon­den) om zijn eigen leven op po­ten te zetten.

Het resultaat is dat twee onge­lukkige mensen elkaar opzade­len met nog meer pijn. De reden is helder: de familie is Joods en moeder heeft de ellende van de Tweede Wereldoorlog overleefd. Ze doet alsof ze achter die perio­de een punt heeft gezet, maar in heel haar doen en laten sijpelt die oorlog door. En onbedoeld wordt zo haar trauma ook het trauma van zoonlief.

Wie Grunberg kent, weet dat hij zijn dramatiek doorspekt met humor. In de regie van Fabiënne Meershoek krijgt de humor in Tot leven weinig kans. Ze zet on­verminderd in op de vernietigen­de tragiek en slaat daarmee de spelers veel wapens uit handen om het verhaal in balans te hou­den.

Wat er gebeurt, is dit: veel ge­schreeuw. Gekrijs van moeder én zoon om de oorzaak van de onderlinge strijd te doen verge­ten. Het maakt van de acteurs Diana Dobbelman en Bartho Braat een soort van loslopend wild. Alsof de tekst er niet toe doet.

Gelukkig zijn er een paar kleine momenten waarop Dobbelman en Braat de spijker op de kop slaan. Ontroering en verbijste­ring vechten dan om voorrang. Omdat Dobbelman en Braat dan duidelijk maken hoe met deze zelfde tekst een veel indrukwek­kender verhaal verteld kan wor­den.